مشاوره خانواده یا خانوادهدرمانی، به بررسی مشکلات روانشناختی، رفتاری و عاطفی که موجب مشکلات خانوادگی میشود، میپردازد. اعضای خانواده با یک درمانگر یا مشاور همکاری میکنند تا روابط سالم و پایدار ایجاد کرده و حفظ کنند.
فهرست مطالب
Toggleدرمان خانوادگی چیست؟
درمان خانوادگی نوعی گفتاردرمانی است که بر بهبود روابط بین اعضای خانواده تمرکز دارد. همچنین میتواند به درمان مشکلات خاص سلامت روان یا شرایط رفتاری، مانند اختلال مصرف مواد یا اختلال نافرمانی مقابلهای کمک کند. درمان خانوادگی ممکن است هر ترکیبی از اعضای خانواده را در بر بگیرد.
درمان خانوادگی نوعی درمان است که بهمنظور کمک به مسائل خاصی که بر سلامت روان و عملکرد خانوادهها تأثیر میگذارد طراحی شده است. این درمان میتواند به اعضای خانواده کمک کند تا روابط قویتری برقرار کنند، ارتباطات را بهبود بخشند و تعارضات درون سیستم خانواده را مدیریت کنند. با بهبود نحوه تعامل و ارتباط اعضای خانواده با یکدیگر، درمان خانوادگی میتواند تغییرات مثبتی در روابط نزدیک ایجاد کند.
برخی از اهداف اصلی درمان خانوادگی شامل ایجاد یک محیط خانگی بهتر، حل مشکلات خانوادگی و درک مسائل منحصربهفردی است که یک خانواده ممکن است با آنها مواجه باشد.
درمان خانوادگی نوعی رواندرمانی گروهی (گفتاردرمانی) است که بر بهبود روابط و رفتارهای درون خانواده تمرکز دارد.
یک واحد خانواده گروهی از افرادی است که به یکدیگر اهمیت میدهند. در درمان خانوادگی، این گروه میتواند شامل ترکیبهای مختلفی از عزیزان باشد، مانند والدین/سرپرستان و فرزندانشان، خواهر و برادرها، پدربزرگ و مادربزرگها، خالهها و داییها، دوستان، مراقبان فامیلی و غیره.
این درمان میتواند به حل مسائلی مانند موارد زیر کمک کند:
تغییرات و چالشهای ناشی از سالمندی
مرگ و سوگواری
تعارضات در روابط، مانند تعارض بین والدین و فرزندان یا خواهر و برادرها
مشاوره خانواده چیست؟
مشاوره خانواده یا خانوادهدرمانی، روشی برای توسعه و حفظ روابط سالم و کارآمد خانوادگی است. هدف آن شناسایی و حل مشکلات در خانواده است که این مسائل میتوانند عاطفی، روانشناختی یا رفتاری باشند. بسیاری از رویکردهای خانواده درمانی بر اساس نظریه سیستمهای خانواده هستند که پیشنهاد میکند خانوادهها بهصورت سیستمهای به هم مرتبط عمل میکنند، نه گروههایی که بهطور مستقل از یکدیگر فعالیت میکنند.
طبق این نظریه، تغییرات در یک عضو خانواده باعث تغییراتی در سایر بخشهای خانواده خواهد شد.
دریافت کمک فوری
ما بهترین برنامههای درمان آنلاین مانند پزشکت و اسنپ دکتر را بررسی کردهایم و نظرات بیطرفانهای ارائه دادهایم. برای پیدا کردن بهترین گزینه برای خود، میتوانید بررسیهای ما را
مطالعه کنید و گزینهای را که مناسب شرایط شماست انتخاب کنید.
تفاوت بین خانوادهدرمانی و مشاوره خانواده چیست؟
اصطلاحات “خانوادهدرمانی” و “مشاوره خانواده” اغلب بهجای هم استفاده میشوند. هر دو معمولاً شامل گفتوگو برای کمک به افراد و خانوادهها در حل تعارضات، موانع یا مشکلات روانی هستند. با این حال، درمانگر ممکن است مدارک و صلاحیتهای متفاوتی نسبت به یک مشاور داشته باشد. معمولاً مشاور فقط به مدرک لیسانس نیاز دارد و ممکن است حمایت عمومی به مشتری ارائه دهد، اما درمانگر به مدرک کارشناسی ارشد و مجوز نیاز دارد.
متخصصان سلامت روان همچنین از درمان خانوادگی برای کمک به درمان برخی شرایط روانی یا رفتاری در یک فرد از خانواده استفاده میکنند. به عنوان مثال، درمان خانوادگی که شامل تمام یا چند عضو خانواده میشود میتواند به درمان بیاشتهایی عصبی در یک فرد از خانواده کمک کند.
درمان خانوادگی توسط یک متخصص سلامت روان آموزش دیده و دارای مجوز انجام میشود، مانند روانشناس، درمانگر یا مشاور که دانش تخصصی در کار با خانوادهها دارند. اغلب این افراد درمانگران ازدواج و خانواده دارای مجوز (LMFTs) هستند. درمان میتواند به شما و عزیزانتان حمایت، آموزش و راهنمایی ارائه دهد تا عملکرد بهتر و افزایش رفاه را تجربه کنید.
انواع درمان خانوادگی چیست؟
متخصصان سلامت روان از چندین نوع درمان خانوادگی استفاده میکنند، و بسیاری از آنها در انواع خاصی تخصص دارند. انتخاب نوع درمان بستگی به نیازها و شرایط خاص خانواده شما دارد. درمانگران ممکن است عناصر مختلفی از رویکردهای درمانی مختلف را برای برآورده کردن نیازهای شما ترکیب کنند.
انواع مختلفی از درمان خانوادگی وجود دارد که از نظر مدت زمان درمان، تکنیکها و اهداف درمانی تفاوتهای زیادی دارند.
انواع مشاوره خانواده
برخی از انواع درمان خانوادگی شامل موارد زیر است:
درمان عملکردی خانواده (FFT):
این نوع درمان بیشتر برای کمک به خانوادههایی استفاده میشود که فرزندانی با مشکلات رفتاری دارند. FFT به ارزیابی پویاییهای خانواده که به رفتار مشکلساز کودک کمک کردهاند، بهبود ارتباطات خانواده و مهارتهای والدگری، و تقویت رفتارهای مثبت میپردازد.
مشاوره زناشویی/درمان زوجها:
این درمان شامل شما و همسر یا شریک عاطفیتان میشود. درمانگران ازدواج و خانواده دارای مجوز (LMFTs) بهطور خاص آموزش دیدهاند تا به زوجها کمک کنند مشکلاتشان را شناسایی و روی راهحلها کار کنند. مشکلات ممکن است به ارتباطات، تربیت فرزندان، مسائل مالی، درک شرایط سلامت روانی خود یا شریک زندگی و موارد دیگر مربوط باشد.
درمان استراتژیک خانواده: این نوع درمان خانوادگی کوتاهمدت بر ایجاد تغییرات مثبت ساختاری و رفتاری در محیط خانواده تمرکز دارد. این روش بر این اساس استوار است که خانواده مهمترین نقش را در زندگی و رشد کودکان ایفا میکند. درمانگران ممکن است از این نوع درمان برای خانوادههایی استفاده کنند که فرزندانی با مشکلات رفتاری دارند.
درمان ساختاری خانواده:
این نوع درمان به روابط درونی، مرزها و سلسلهمراتب درون یک واحد خانواده (ساختار آن) میپردازد. تمرکز آن بر تعاملات مستقیم بین اعضای خانواده بهعنوان راه اصلی ایجاد تغییرات مثبت است. پایه اصلی درمان ساختاری خانواده این است که وقتی خانوادهها تحت راهنمایی درمانگر قرار میگیرند، خودشان به جایگزینهایی برای الگوهای مشکلساز ارتباطی خود دست مییابند.
درمان سیستمی خانواده:
این نوع درمان مسائل خانواده را در زمینههای مختلف زندگی آنها در نظر میگیرد. بهعنوان مثال، درمانگر بررسی میکند که یک عضو خانواده بهعنوان شریک عاطفی، والدین و فرزند چگونه عمل میکند. زمینههای فرهنگی، مذهبی، سیاسی و وضعیت اقتصادی-اجتماعی نیز در این روش در نظر گرفته میشوند. این رویکرد معتقد است که زمینهها بیشترین تأثیر را بر رشد روانشناختی و رفاه عاطفی شما دارند.
درمان خانواده عملکردی:
بیشتر بر خانوادههایی تمرکز دارد که دارای کودک یا نوجوان با مشکلات عاطفی یا رفتاری پیچیده هستند.
- درمان چندسیستمی:
به مشکلات رفتاری و عاطفی کودکان و نوجوانان میپردازد.
- درمان بیننسلی:
شامل بررسی تعاملات بین نسلها توسط درمانگر است.
درمان خانواده استراتژیک کوتاهمدت: هدف تغییر الگوهای تعامل بین اعضای خانواده است.
- درمان ساختاری:
مشکلاتی را که به دلیل ساختار خانواده ایجاد میشوند، مدیریت میکند.
چگونه مشاوره خانواده میتواند کمک کند؟
فواید مشاوره بسته به خانواده متفاوت است، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- توسعه مرزهای سالم
- بهبود ارتباطات
- تعریف نقش هر فرد در خانواده
- بهبود پویایی خانواده و روابط
- مشکلات رفتاری در کودکان یا نوجوانان
- تغییرات در خانواده
- مشکلات ارتباطی
- تقویت تواناییهای حل مشکلات خانواده
- مسائل مربوط به فرزندپروری
- رویدادهای استرسزا یا تغییرات بزرگ زندگی
- تجربه تروما (ضربه روحی)
این نوع درمان همچنین میتواند به مشکلات سلامت روان فردی که ممکن است کل خانواده را تحت تأثیر قرار دهد، رسیدگی کند، مانند اضطراب، بیماریهای مزمن، افسردگی، و سوءمصرف مواد.
در جلسات مشاوره خانواده چه اتفاقی میافتد؟
چه اتفاقاتی در درمان خانوادگی میافتد؟ در طول جلسه درمان خانوادگی، درمانگران ممکن است با خانواده بهعنوان یک گروه، بهعنوان افراد جداگانه، یا ترکیبی از هر دو صحبت کنند.
یک جلسه درمان معمولی حدود ۵۰ دقیقه بهصورت هفتگی است. ممکن است در ابتدا افراد برای صحبت درباره نگرانیها مشکل داشته باشند، و مهم است که خانواده درمانگری را پیدا کند که با او احساس راحتی کند. خانوادهها ممکن است چندین درمانگر را امتحان کنند تا درمانگری که نیازهایشان را برآورده میکند، پیدا کنند.
انجمن آمریکایی درمان ازدواج و خانواده (AAMFT) اعلام میکند که درمانگران خانوادگی خدمات زیر را ارائه میدهند:
برنامهریزی درمان
رواندرمانی برای افراد، زوجها و کودکان
درمان زوجی، گروهی و خانوادگی
تعداد جلسات مشاوره خانوادگی بستگی به عوامل مختلفی دارد، مانند دلیل درخواست کمک خانواده و میزان مشارکت اعضای خانواده در طول درمان.
جزئیات فرایند: درمان خانوادگی چگونه کار میکند؟
درمان خانوادگی یک درمان مبتنی بر شواهد است که بر پایه نظریه و گفتوگوی مهارتمحور قرار دارد. این روش یک محیط حمایتی، بدون قضاوت و امن فراهم میکند تا خانواده بتواند بهصورت باز و صادقانه با یک متخصص سلامت روان صحبت کند. این متخصص فردی بیطرف است و آموزشهای خاصی برای کمک به خانوادهها در حل مسائلشان دیده است.
با راهنمایی یک متخصص سلامت روان، خانواده روی بهبود تعاملات و ارتباطات بین اعضا کار میکند. هدف این است که رفتارهای سالمتر را در زندگی خانواده بهکار گیرند تا عملکرد خانواده و رفاه آنها بهبود یابد. همچنین درمان خانوادگی میتواند به شما کمک کند تا وضعیت سلامت روان یا مشکلات رفتاری یکی از اعضای خانواده را بهتر درک کنید و به درمان آن کمک کنید.
درمانگر ممکن است:
از هر عضو خانواده درباره نگرانیها، چالشها و انتظاراتشان از درمان خانوادگی سوال کند.
همه را تشویق کند که صحبت کنند و به یکدیگر گوش دهند.
کلمات و احساسات هر فرد را روشن کند تا همه یکدیگر را بهتر درک کنند.
به اعضای خانواده کمک کند تا تأثیر کلمات و رفتارهایشان را بفهمند.
به خانواده کمک کند تا راهکارهایی برای کار مشترک و ایجاد تغییرات مثبت بیابند.
استراتژیهایی برای تغییر رفتارهای مشکلساز و الگوهای نادرست پیشنهاد دهد.
از آنجا که گفتوگو بخش اصلی درمان خانوادگی است، ضروری است که همه اعضایی که در درمان شرکت میکنند بهطور فعال درگیر باشند. اعتماد و رابطه بین شما و درمانگر برای همکاری مؤثر و بهرهبردن از درمان بسیار مهم است.
تعداد جلسات و مدت زمان آنها بستگی به شرایط خاص هر خانواده دارد. درمان ممکن است فقط چند جلسه نیاز داشته باشد یا برای چندین ماه ادامه یابد. درمانگر ممکن است پیشنهاد دهد که علاوه بر جلسات گروهی، با اعضای خانواده بهصورت فردی نیز ملاقات کند.
آیا درمان خانوادگی مؤثر است؟
شواهدی وجود دارد که نشان میدهد درمان خانوادگی نوعی مشاوره مؤثر است.
مروری بر ادبیات علمی در سال ۲۰۱۹ نشان میدهد که مشاوره خانوادگی و سایر رویکردهای مبتنی بر خانواده، مانند آموزش والدین و برنامهها، در شرایط مختلف مؤثر هستند، از جمله:
مشکلات خواب، تغذیه و پیوستگی در دوران نوزادی
بهبودی از سوء استفاده و غفلت در کودکان
مشکلات رفتاری
اختلالات غذایی
علاوه بر این، تحقیقات نشان میدهند که درمان خانوادگی برای نوجوانان با مشکلات سلامت روان مؤثر است، بدون توجه به جنسیت. نویسندگان اشاره میکنند که نوجوانان در این مطالعه پس از درمان مشکلات داخلی و خارجی کمتری را گزارش کردند.
همچنین، والدین گزارش دادند که روشهای تربیت مؤثرتری را یاد گرفتهاند و احساس نزدیکی بیشتری در خانواده داشتهاند. با این حال، مطالعه نشان میدهد که والدین زن بیشتر از والدین مرد درمان خانوادگی را مفید دانستهاند.
مزایا / خطرات:
مزایای درمان خانوادگی چیست؟
تحقیقات نشان دادهاند که درمان خانوادگی در درمان طیف وسیعی از شرایط روانی و عاطفی مانند مصرف مواد مخدر در نوجوانان، افسردگی و چاقی موثر است. همچنین، مطالعات نشان میدهند که روابط بین اعضای خانواده و میزان درگیریها بهبود مییابند.
این بهبودها میتوانند منجر به عملکرد بهتر در محیط کار یا مدرسه نیز شوند.
پس از شرکت در جلسات درمان خانوادگی:
تقریباً ۹۰% افراد گزارش دادهاند که وضعیت سلامت عاطفیشان بهبود یافته است.
نزدیک به ۶۶% از بهبود سلامت جسمی کلی خود خبر دادهاند.
در موارد مربوط به والدین و کودکان، حدود ۷۳% از والدین گزارش دادهاند که رفتار کودکشان بهبود یافته است.
ریسک ها یا ملاحظات درمان خانوادگی چیست؟
درمان خانوادگی برای همه مناسب نیست. اگر یکی یا چند نفر از اعضا تمایلی به شرکت در جلسات نداشته باشند، ممکن است منجر به افزایش درگیریهای خانوادگی شود.
درمان خانوادگی زمانی احتمال موفقیت بیشتری دارد که اعضای شرکتکننده:
با درمانگر صادق و باز باشند.
برای ایجاد تغییرات مثبت متعهد باشند.
برنامه درمانی مورد توافق را دنبال کنند.
آماده باشند تا بهطور کامل به درمان متعهد شوند و در صورت لزوم، تکالیف درمانی را انجام دهند.
بسته به وضعیت شما، ممکن است شما یا اعضای خانوادهتان در طول درمان کمی احساس ناراحتی بیشتری داشته باشید. درمانگر میتواند به شما کمک کند تا با این احساسات کنار بیایید.
بهبود و چشمانداز:
چقدر طول میکشد تا درمان خانوادگی مؤثر واقع شود؟
اهداف شما چیست.
اینکه آیا اعضای خانواده فعالانه در تلاش برای حل مشکلات هستند.درمان خانوادگی میتواند کوتاهمدت باشد (بهطور متوسط ۱۲ جلسه) و به مسائل فوری بپردازد، یا بلندمدت (ماهها یا سالها) و به شرایط پیچیدهتر و مسائل سلامت روان بپردازد. شما و درمانگرتان با هم اهداف درمان و تنظیمات مربوط به مدت زمان و تعداد جلسات را تعیین خواهید کرد.برخی خانوادهها در طول سالها بهدفعات در جلسات شرکت میکنند، خواه برای یک موضوع خاص یا مسائل مختلف.
زمان تماس با پزشک:
چه زمانی باید به متخصص سلامت روان خود مراجعه کنم؟
طبیعی است که در طول درمان خانوادگی احساس ناراحتی کنید، زیرا ممکن است بررسی احساسات منفی، ترسها و تجربیات گذشته دشوار و دردناک باشد. اگر علائم شما بدتر شد یا دچار اضطراب یا افسردگی شدیدتری شدید، فوراً با متخصص سلامت روان یا یک ارائهدهنده خدمات بهداشتی تماس بگیرید.
چگونه میتوان یک درمانگر پیدا کرد؟
پیدا کردن مشاور مناسب برای موفقیت در خانوادهدرمانی اهمیت دارد. خانوادهها باید به راحتی خود با مشاور توجه کنند و میتوانند از دوستان، پزشک خانواده، یا مراکز مذهبی درخواست معرفی درمانگر کنند.
بیمه و هزینه
برخی از درمانگران خانوادگی در برنامههای بیمه شرکت میکنند، در حالی که برخی دیگر بهصورت خصوصی هزینه دریافت میکنند.
مهم است که افراد بررسی کنند چه خدماتی توسط بیمه آنها پوشش داده میشود. قبل از شرکت در جلسات، افراد باید مطمئن شوند که درمانگر مورد نظرشان بیمه خاصی را قبول میکند.
برای مثال، مدیکر جلسات مشاوره خانوادگی که بر درمان سلامت روان تمرکز دارد را پوشش میدهد.
برخی درمانگران نیز ممکن است در طرحهای کمکرسانی کارمندان شرکت کنند. ارزش دارد که از کارفرما سوال شود که آیا این برنامهها در دسترس هستند یا خیر.
قیمتها بسته به نوع درمان، صلاحیت درمانگر، موقعیت جغرافیایی و مدت زمان جلسات متفاوت خواهد بود.